Yüksek tansiyon

Yüksek tansiyon

Yüksek tansiyon nedir?

Yüksek tansiyon, kanınızın arter duvarlara doğru kuvvetinin çok yüksek olduğunda yaygın görülen bir durumdur. Bu durum hakkında daha fazla bilgi edinmeden önce, tansiyon kendisiyle ilgili mutlak temel bilgilerle başlayalım.

Tansiyon, kanınızın arter duvarlarınıza uyguladığı basınçtır ve milimetre cıva, mmHg cinsinden ölçülür. 130/80, “130’a 80” şeklinde iki rakamdan oluşur.

İlki, kalbiniz atıp kanı dışarı ittiğinde kanınızın ulaştığı en yüksek basınç olan sistolik tansiyonun. İkincisi, atımlar arasında kalbiniz kanla dolduğunda ulaşılan en düşük sınır olan diastolik tansiyonun.

Yüksek tansiyon, hipertansiyonla aynı mı?

Tansiyon, kanın vücudunuz içinde taşınmasına yardımcı olur, yani hayatta kalmak için tansiyona ihtiyacınız vardır  ancak çok yüksek tansiyona sahip olmak arzu edilen bir şey değildir. Hipertansiyon olarak da adlandırılan yüksek tansiyon, kalbinizi ve damarlarınızı zorlar, sizi kalp krizi ve inme durumlarına daha yatkın hale getirir.

Yüksek tansiyon genelde, doktorun muayenehanesinde ölçüldüğünde 140/90 mmHg değerinin üstünde görülen değerler olarak kabul edilir. Evinizin rahatlığında, daha gevşemiş halde ölçüm yaptığınızda sınır biraz daha düşük olup 135/85 mmHg değerindedir.

Tansiyonunuz 120/80 ve 140/90 mmHg değeri arasındaysa doktorunuzla mutabakat halinde harekete geçip tansiyonunuzu kontrol altına almadığınız takdirde gelecekte hipertansiyon geliştirme riskiniz vardır.

180/120 mmHg değerinin üstünde tansiyon okumaları tehlikeli biçimde yüksektir. Doktorlar bunu hipertansif kriz olarak adlandırır ve acil tedavi uygulanması gerekir.

Yüksek tansiyon semptomları nelerdir?

Yüksek tansiyonla ilgili sorunların biri, genelde hiç semptom göstermemesidir: sessiz bir hastalıktır, sabah uyandığınızda hissedebileceğiniz bir şey değildir.

Gerçekten de yüksek tansiyonu olan çoğu insan durumun farkında değildir: Birleşik Krallık’ta tahminen yedi milyon kişide teşhis konmamış yüksek tansiyon vardır. Çoğu durumda yalnızca test yapılarak belirlenir; hal böyleyken potansiyel olarak tehlikeli bir durumdur.

Genelde semptom göstermese de, yüksek tansiyon aşağıdaki sorunların altta yatan nedeni olabilir:

• Baş ağrıları

• Nefes darlığı

• Baş dönmesi

• Göğüs ağrısı

• Görme sorunları

• İdrarda kan

• Kalp çarpıntıları

• Burun kanamaları

• Mide ağrısı

• Ateş

Bu semptomların birini düzenli olarak yaşıyorsanız, doktorunuza danışmanız gerekir.

Yüksek tansiyon teşhisi nasıl konur?

Tansiyonunuz sürekli dalgalanır. Gün içinde farklı zamanlarda ve yaşınız, genel formunuz, stres, egzersiz durumunuz ve almakta olduğunuz ilaçlar gibi faktörlerin sonucu olarak yükselip düşebilir. Tek başına tek bir yüksek okuma, pek fazla endişeye sebebiyet vermemelidir, ancak izlemeye başlamak için iyi bir işarettir.

Tansiyonunuz farklı zamanlarda ve daima en az beş dakika dinlendikten sonra ölçülmelidir. Hipertansiyon teşhisi genelde en az üç yüksek okuma gerektirir ve yalnızca doktorunuz tarafından konabilir.

Yüksek tansiyona neler yol açar?

Vakaların yaklaşık yüzde beşinde, yüksek tansiyon, böbrek hastalığı, diyabet komplikasyonları, hormon bozuklukları ve uyku apnesi gibi başka bir durumun sonucu olabilir. Gebelik esnasında da oluşabilir. Tüm bu durumlarda, sekonder hipertansiyon olarak adlandırılır.

Ancak kalan yüzde 95 için, yüksek tansiyonun kesin bir nedeni yoktur. Bu durumda, primer veya esansiyel hipertansiyon olarak adlandırılır ve genelde, genetik faktörlerle ve kötü beslenme, egzersiz eksikliği, sigara içme ve/veya obeziteyle ilişkilidir.

Yüksek tansiyon nasıl tedavi edilir?

Yüksek tansiyonudüşürmenin üç yolu vardır: diyet, egzersiz ve ilaç.

İlk ikisiyle başlayalım. Tansiyonunuzu diyet ve egzersizle düşürmek için yapabilecekleriniz şu şekildedir.

Yaşam biçiminde yapılan değişiklikler tansiyonunuzu düşürebilir ve her şeyden önce hipertansiyon riskini azaltabilir. Doktorunuzla konuşmalı ve yaşam biçiminizi değiştirme planı yapmalısınız. Aşağıdaki öneriler verilebilir:

• Özellikle bel çevrenizden olmak üzere kilo vermek.

• Daha fazla egzersiz yapmak. Bu, spor salonunda her gün uzun zaman geçirmek anlamına gelmemektedir: yalnızca bahçe işleriyle uğraşmak, köpeği yürüyüşe çıkarmak ya da birkaç kilometre bisiklet sürmek olabilir.

• Daha sağlıklı yemek. Tuz, şeker ve doymuş yağı kesin. Meyve ve sebzeye ağırlık verin. Omega-3 yağlı asit bakımından zengin olan sardalya ve uskumru gibi yağlı balıkları daha fazla tüketin. Az yağlı süt ürünleri ve kabuklu yemiş gibi gıdalarla kalsiyum ve potasyum alımınızı artırın.

• Alkol tüketimine dikkat edin. Tamamen kesmeniz gerekmez; haftada birkaç gün alkol almamaya dikkat edebilirsiniz.

• Stresli durumlardan kaçının. Stresli durumları fark etmeye çalışın ve mümkünse kaçının.

Hangi ilaçlar kullanılabilir?

Doktorunuz, optimum tedaviniz için çeşitli seçenekler sunabilir. Bu seçenekler yaşınıza, kişisel durumunuza ve tıbbi geçmişinize, hipertansiyonunuzun olası nedenlerine ve tabii ki, tansiyonunuzun ne kadar yüksek olduğuna göre değişecektir.

Tansiyon nasıl kontrol edilmeli?

Evde kendi tansiyonunuzu izlemek, hızlı, kolay ve masrafsız bir işlemdir. Yüksek tansiyon teşhisi konduysa, tedavinizin işe yarayıp yaramadığını değerlendirmede doktorunuza yardımcı olmak için faydalı bir yöntemdir. Zaten sağlıklıysanız bu durumu korumanıza yardımcı olacaktır; ancak tabii ki tıp uzmanları tarafından yapılan genel sağlık taramalarının yerini alamaz.

Referanslar:

Bupa (2018). High blood pressure. http://www.bupa.co.uk/health-information/heart-blood-circulation/high-blood-pressure-hypertension adresinden alınmıştır

National Health Service (2016). High blood pressure. http://www.nhs.uk/conditions/high-blood-pressure-hypertension adresinden alınmıştır

Blood Pressure Association (2008). What is high blood pressure? Retrieved from http://www.bloodpressureuk.org/BloodPressureandyou/Thebasics/Whatishigh

WebMD (2018). Symptoms of high blood pressure. http://www.webmd.com/hypertension-high-blood-pressure/guide/hypertension-symptoms-high-blood-pressure adresinden alınmıştır